Pojęcia powszechnie stosowane w seksuologii bywają mylone, co prowadzi do wielu niejasności. Jak rozumieć identyfikację płciową, orientację seksualną, ekspresję płciową, role płciowe i tranzycję?Identyfikacja płciowa to poczucie przynależności do danej płci. Nie zawsze jednak identyfikacja płciowa pozostaje zgodna z płcią przypisaną przy urodzeniu (urodzeniową) – w takich sytuacjach mówimy o występowaniu transpłciowości.
Orientacja seksualna to trwały, skierowany względem przedstawicieli danej płci, pociąg seksualny. Pragnienie może być ukierunkowane względem osób odmiennej, tej samej lub obu płci. W przypadku braku występowania pożądania seksualnego mówi się o aseksualności. Istnieje także pojęcie orientacji autoerotycznej, związanej z zaspokajaniem potrzeb seksualnych w kontakcie autoerotycznym.
Ekspresja płciowa to przeważnie zewnętrzna manifestacja identyfikacji płciowej (odczuwanej przynależności do danej płci). Ekspresję płciową wyznacza, np. sposób zachowywania się (manieryzmy), sposób ubierania się i makijaż, realizację kulturowo uwarunkowanych ról płciowych.
Role płciowe są związane z ekspresją płciową. Zależą od kontekstu kulturowego – sposobu rozumienia tego co “męskie” i “kobiece” (np. zawody, zachowania).
Tranzycja to różnego rodzaju procesy, które mają na celu dostosowanie funkcjonowania osoby do tego jak się identyfikuje. Wyróżnia się 3 główne wymiary tranzycji – społeczną (np. zmiana imienia, zaimków), medyczna (interwencje hormonalne/farmakologiczne, chirurgiczne i niechirurgiczne afirmujące płeć), prawna (prawna korekta oznaczenia płci i korekta formalna imienia).
Źródła:
Glossary and thesaurus | European Institute for Gender Equality (europa.eu)
Podstawowe pojęcia dotyczące seksualności | Centrum Dobrej Terapii